Özel eğitim buna ihtiyaç duyan çocuklar için belli yöntem ve araçları kullanır. Bireyseldir, tamamen o çocuğun ihtiyaçlarını hedefler. Bilimsel ölçekleri ölçme yöntemi olarak kullanmakla birlikte, en iyi ölçme yöntemi gözlemdir. Çünkü her çocuk özeldir, tektir ve biriciktir. Bu nedenle özel eğitim; ölçme, planlama, eğitim yöntemleri ve değerlendirme açısından çocuğa özgüdür.
Çeşitli nedenlerle, bireysel özellikleri ve eğitim yeterlilikleri açısından yaşıtlarından beklenilen düzeyden anlamlı farklılık gösteren bireyler içindir.
Yetersizliğin engele dönüşmesini önlemeyi, akranlarıyla arasında oluşmuş gelişimsel farklılığı önlemeyi veya gidermeyi, toplum ile kaynaşmasını amaçlar.
Özel eğitime erken yaşta başlanması esastır. Ve en önemli amacı çocukların akranlarıyla eğitim alabileceği kaynaştırma fırsatından yararlanabilmeleridir.
Özel eğitim, genel eğitimden içerik yönünden yani nelerin öğretileceği yönünden farklılaşmaktadır. Olağan çocukların kendiliğinden edindikleri becerilerin büyük bir kısmını yetersizlikten etkilenmiş özel eğitime ihtiyacı olan çocuklara, yoğun ve sistematik biçimde öğretmek gerekmektedir. Bu nedenle yapılan değerlendirmeler sonucu etkilenen gelişim alanı ile ilgili eğitim desteği sağlanır. Bu günlük yaşam becerilerinden akademik becerilere kadar uzanan geniş bir yelpazeyi kapsar.
Böyle geniş bir yelpazede down sendromu, otizm, disleksi, dikkat eksikliği, hiperaktivite, kekemelik gibi çeşitli konuşma bozuklukları, duyulara bağlı engeller (görme, işitme), zihinsel gerilikler vs. kapsar.
Zihinsel yetersizliğin eşlik etmediği okuma güçlüğüdür. Özel öğrenme güçlüğü ana başlığı altında yer alan bir bozukluktur.
Özel öğrenme güçlüğü; okuma, yazma, matematik ve dil becerilerinde görülen bozukluklardır.
Bu bozukluğu yaşayan öğrencilerin okul müfredatı dışında kalan çalışmalar ile desteklenmesi gerekmektedir.
Erken çocukluk dönemi 0-6 yaşı kapsar. Gelişim bu dönemde çok hızlıdır ve kritik dönemleri içine alır. İnsan ömründe altın değerindedir. Telafi edilmeyen gelişimsel aksaklıklar tüm yaşamını etkiler.
Bu program gelişimsel bir problem olduğunda uygulanabileceği gibi ailenin çocuğunun gelişimini desteklemek istediği zamanlarda da uygulanmaktadır.